Zeg even eerlijk. Wie begint een evaluatiegesprek niet vaak met: “Ik wil het met jullie hebben over wat er niet goed is gegaan in dit project en hoe we dit kunnen verbeteren”? En stel nou eens, je begint zo’n gesprek met: “Vertel me een verhaal over iets dat je hebt gedaan in dit project dat heel erg goed ging en waar je trots op bent”. Dat is een heel ander begin…

Deze positieve vraagvorm (waarderend interview) is in de filosofie van Appreciative Inquiry (hierna ook A.I. genoemd) de basis van ieder gesprek en wordt o.a. gebruikt in de verkennende fase van een organisatie- of teamverandering. De kracht ervan is, dat dit soort waarderende vragen aan iedere betrokkene worden gesteld. De betrokkenen delen hun verhalen vervolgens, via bepaalde werkvormen, met elkaar en op basis hiervan gaan ze werken aan ideeën en aan een gezamenlijk beeld van de ideale organisatie. Dit gebeurt op basis van het 6V-model:

De uitkomst kan een organisatieplaatje zijn waar iedereen aan mee heeft gewerkt en dat van allemaal is. Of een oplossing voor een probleem waar nog niet eerder iemand aan had gedacht. De uitdaging bij deze aanpak is dat je de uitkomst compleet moet loslaten en moet vertrouwen op de kennis en kunde van je medewerkers.

Appreciative Inquiry betekent letterlijk Waarderend Onderzoeken; je geeft aandacht aan datgene dat goed gaat, waardoor dit gaat groeien. A.I. is feitelijk sociaal constructionisme in de praktijk. Via losse en creatieve werkvormen worden groepen mensen begeleid in het denken in gezamenlijke oplossingen. Hierin schuilt dan ook het verschil met de positieve psychologie; waar de positieve psychologie vooral de nadruk legt op het in gesprek gaan met mensen over houding en gedrag, laten de werkvormen van Appreciative Inquiry mensen vooral in beweging komen door samen actief mee te denken en te doen. Dit vraagt van het management om vertrouwen te hebben in hun mensen en dus ook in de uitkomst. Participatief veranderen van het hoogste niveau.

In mijn kennismaking met A.I. vond ik het af en toe best lastig om in zo’n creatieve sessie bezig te zijn met knippen, kleuren en plakken, terwijl ik dacht aan al de mails die ik nog moest beantwoorden. Maar eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat de uitkomst van deze sessies wonderbaarlijk helder en vernieuwend was. De trainer liet ons onder behoorlijke tijdsdruk werken, waardoor we snel consensus moesten bereiken en zelfs de meest vergezochte ideeën in zeer korte tijd konden uitwerken. Dit scheen in veel gevallen een heel nieuw licht op de zaak en, ook belangrijk, gaf een ieder van ons ontzettend veel energie. Energie om onze ideeën uit te werken en om met een open mind naar ons werk te kijken. Met altijd de klant als uitgangspunt konden we op een hele natuurlijke manier kijken hoe we ons werk zo efficient, effectief en leuk mogelijk konden maken. Ik vond het een geweldige manier om met mensen samen te werken. Met name omdat er zo veel ruimte ontstond om anders naar dingen te kijken en omdat de resultaten zo verbluffend creatief en bruikbaar waren.

Als je Appreciative Inquiry in huis haalt bij een verandering, wees er dan op voorbereid om niet alleen naar de verbetering van resultaten te kijken, maar vooral naar het kapitaal dat verantwoordelijk is voor die resultaten: de teams. Weet dat bij A.I. iedereen aangesproken gaat worden op zijn of haar meest positieve relevante ervaringen en dat je zelf ook met de billen bloot moet. Want geef eens antwoord op de volgende vraag: Wat was voor jou het moment dat je het beste in een team hebt samengewerkt, hoe kwam dit en wat was jouw rol daarin?

 

Voor meer informatie over A.I., het model en de werkvormen kun je contact opnemen met het Instituut voor Interventiekunde in Amsterdam.